کلاهک دودکش

امروزه وسایل گرمایشی متنوع، آسایش و رفاه ما را در فصل‌های سرد سال تامین می‌کنند؛ اما در عین حال می‌توانند بسیار خطر آفرین باشند. بنابراین، در استفاده و نصب آن‌ها باید بسیار محتاط بود و تمامی نکات ایمنی را رعایت کرد. دودکش، وسیله‌ای برای خروج گاز‌های سمی از محفظه وسایل گرمایشی است. اگر خروج این آلاینده‌ها به درستی صورت نگیرد، باعث ایجاد حوادث ناگواری می‌شود. استفاده از کلاهک دودکش نیز در انواع وسایل گرمایشی، امری بسیار ضروری تلقی می‌شود؛ زیرا، این وسیله، علاوه بر کمک به خروج گازهای سمی، از مسدود شدن لوله دودکش نیز جلوگیری می‌کند. در ادامه این مقاله به معرفی انواع کلاهک دودکش می‌پردازیم و هر آنچه که نیاز است در مورد آن بدانید را بررسی می‌کنیم.

کاربرد دودکش

وسایل گرمایشی مختلف، برای گرمازایی، احتیاج به اکسیژن و خروج محصولات حاصل از احتراق از محفظه دستگاه دارند. اگر گاز و محصولات حاصل از سوخت، به درستی از محفظه دستگاه خارج نشوند، باعث ایجاد حوادث بسیار ناگواری می‌شود. تمامی وسایل گاز سوز، برای تامین اکسیژن مورد نیاز و خروج گازهای سمی، نیاز به دودکش دارند. بنابراین، انتخاب دودکش مناسب و استاندارد از اهمیت بالایی برخوردار است. فاکتورهای متعددی از قبیل جنس، قطر، ارتفاع، کیفیت و … در عملکرد صحیح دودکش، تاثیر گذار هستند. لازم به ذکر است که انتخاب دودکش مناسب، باید با توجه به ابعاد بنا، آب و هوا، کاربری، نوع سوخت مصرفی، نوع تجهیزات گرمایشی و حجم گاز خروجی انجام شود. همچنین، در نصب انواع دودکش‌ها باید نکات ایمنی رعایت گردد.

انواع دودکش

دودکش‌ها، انواع مختلفی دارند که هر کدام مخصوص شرایط خاصی هستند و مزایا و معایب متفاوتی نیز به همراه دارند. تقسیم بندی دودکش‌ها بر اساس فاکتورهای اندازه و محل استفاده به صورت زیر است:

• دودکش توکار
• دودکش بیرون کار
• دودکش خورشیدی

باید توجه داشت که دودکش‌ها در گذر زمان به دلیل عرق کردن ممکن است دچار پوسیدگی شوند و در نهایت منجر به نشت گاز‌های سمی شوند. بنابراین، به منظور انتخاب مناسب‌ترین دودکش، بهتر است ابتدا با انواع آن‌ها آشنا شوید. در ادامه، به معرفی مختصر مدل‌های مختلف آن می‌پردازیم:

1.     دودکش آکاردئونی

جنس لوله این نوع دودکش، آلومینیومی است و انعطاف پذیری بالا و ضخامت کمی دارد. از معایب دودکش آکاردئونی، می‌توان به دوام پایین و وجود احتمال نشت گاز به دلیل ساختار فنر مانند آن، اشاره کرد. از این رو پیشنهاد می‌کنیم از این نوع دودکش برای وسایل گرمایشی گاز سوز استفاده نشود.

2.     دودکش استیل

لوله این دودکش در دو نوع استیل خالص و ورق آهن با روکش استیل به بازار عرضه می‌شود. احتمال پوسیدگی در دودکش استیل، بسیار پایین است و عمدتا در فضاهای باز یا مکان‌های بسته با رطوبت بالا استفاده می‌گردد.

3.     دودکش سیمانی

جنس لوله این دودکش، از مواد نسوختنی شامل سیمان یا آزبست است و باید در هنگام نصب به صورت کامل درزبندی شود.

4.     دودکش آهنی

دودکش آهنی، یکی از قدیمی‌ترین انواع دودکش است و از ورق گالوانیزه ساخته می‌شود. این نوع دودکش، بیشتر در مکان‌های کم رطوبت و برای وسایل گرمایشی گازسوز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

5.     دودکش دو جداره

می‌توان گفت ایمن‌ترین نوع دودکش، دودکش دو جداره است. در این مدل، از یک لوله سایز 6 برای خروج گازهای حاصل از احتراق و از یک لوله سایز 10 برای تامین اکسیژن آن، استفاده می‌شود. بنابراین، در وسایل گرمایشی محفظه بسته، عمدتا از دودکش دوجداره استفاده می‌شود.

6.     دودکش pvc

تنها کاربرد دودکش pvc، در پکیج‌های کندانس است؛ زیرا دمای محصولات گازی تولید شده در این پکیج، بسیار پایین است و به لوله دودکش آسیب نمی‌رسد.

بررسی اهمیت کلاهک دودکش

پس از انتخاب بهترین دودکش، نوبت به انتخاب یک کلاهک دودکش مناسب می‌رسد؛ زیرا استفاده از کلاهک دودکش بسیار ضروری و مهم است. تصور کنید پس از نصب لوله دودکش، با ورود برخی از اشیا به درون لوله یا لانه کردن پرنده بر روی آن، مسیر خروج گازها مسدود شود یا به دلیل وزش باد، گازها به درستی از دودکش خارج نشوند؛ در صورت بروز هریک از این احتمالات، خطرات جدی در کمین شما خواهد بود. اینجا است که اهمیت کلاهک دودکش نمایان می‌شود. کلاهک دودکش، علاوه بر جلوگیری از رخ دادن چنین مسائلی، باعث تهسیل و افزایش مکش دودکش نیز می‌شود. بنابراین، از انتخاب مناسب‌ترین نوع کلاهک دودکش، نصب صحیح آن و رعایت نکات ایمنی نباید غافل شد.

انواع کلاهک دودکش از نظر متریال

کلاهک دودکش، انواع مختلفی دارد که هر کدام از آن‌ها مناسب شرایط خاصی هستند. یکی از معیارهای تقسیم بندی کلاهک دودکش، بر اساس متریال به کار رفته در ساخت آن است. بر اساس موقعیت جغرافیایی هر منطقه، در ساخت کلاهک دودکش باید از آلیاژ مناسب شرایط جوی آن ناحیه استفاده شود. به طور مثال، در مناطقی که میزان بارندگی بالا است، کلاهک دوکش آلومینیومی یا استیل کاربرد دارد. انوع کلاهک دودکش بر اساس متریال به صورت زیر است:

• کلاهک استیل دودکش
• کلاهک آلومینیومی دودکش
• کلاهک آهنی دودکش
• کلاهک گالوانیزه دودکش

پر مصرف‌ترین مدل‌های کلاهک دودکش

کلاهک دودکش، بر اساس فاکتور‌های از قبیل سایز، نوع دودکش، ارتفاع و کاربری بنا نیز تقسیم بندی می‌شود. لازم به ذکر است که کلاهک بر اساس محل قرارگیری، به دو نوع دیواری و پشت بام نیز تقسیم می‌گردد. در ادامه به معرفی مدل‌های پرکاربرد کلاهک دودکش می‌پردازیم:

کلاهک دودکش H

این نوع کلاهک دودکش، خود به دو دسته کلاهک دودکش H گرد و H چهارگوش تقسیم می‌شود و همان طور که از نامش پیداست به شکل حرف لاتین H طراحی شده است. در ساخت این نوع کلاهک، از متریال‌های گوناگونی از قبیل انواع ورق گالوانیزه،روغنی، سیاه، رنگی و استیل (در مصارف خاص مانند آغشته بودن گازهای خروجی به موارد خورنده اسیدی) استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که این نوع کلاهک، باید در ارتفاع حداقل یک و نیم متری از سطح بام نصب شود تا خروج گاز‌ها با بالاترین مکش و راندمان انجام شود.

همچنین، ابعاد و قطر کلاهک دودکش H باید از قطر لوله دودکش بیشتر یا حداقل هم اندازه باشد؛ زیرا هرگونه کاهش اندازه، سبب ایجاد اختلال در فرایند خروج گاز از کلاهک دودکش و ایجاد خفگی در مسیر لوله می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که هرچه قطر کلاهک دودکش و میزان گاز خروجی افزایش یابد، ضخامت ورق مصرفی در ساخت آن نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد.

کلاهک دودکش پره‌ای

از مزیت‌های این نوع کلاهک، می‌توان به عدم نفوذ آب باران و برف به داخل دودکش اشاره کرد. این نوع کلاهک، با ضخامت‌های متنوع و در متریال‌های ورق روغنی، سیاه،رنگی و گالوانیزه ساخته می‌شود. این کلاهک از دو قسمت پایه کلاهک پره‌ای و گریل‌های خروجی هوا تشکیل شده است. ورقه مصرفی در ساخت این کلاهک، با توجه به ابعاد دودکش می‌تواند تا 2 میل ضخامت داشته باشد. لازم به ذکر است که ارتفاع مناسب این نوع کلاهک و تعداد پره‌ها باید به نحوی محاسبه شود که در فرایند مکش گاز‌های خروجی اختلالی ایجاد نشود. کلاهک پره‌ای خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که شامل موارد زیر است:

• کلاهک پره‌ای یکطرفه
• کلاهک پره‌ای دو طرفه
• کلاهک پره‌ای سه طرفه
• کلاهک پره‌ای چهار طرفه
• کلاهک پره‌ای چند وجهی
• کلاهک پره‌ای قناس یا فارسی بُر
• کلاهک پره‌ای L شکل
• کلاهک پره‌ای گرد
• کلاهک پره‌ای سر تخت

کلاهک دودکش طرح چینی

این کلاهک، به دلیل شباهت ظاهری با کلاه‌های چینی به این نام خوانده می‌شود. کلاهک چینی، از دو جز پایه و تاج کلاهک تشکیل شده است و امکان ساخت آن در انواع متریال و ضخمات به صورت سفارشی وجود دارد. متریال‌های پر کابرد در این نوع کلاهک شامل انواع ورقِ گالوانیزه، سیاه، روغنی، آلومینیوم، رنگی و استیل است. لازم به ذکر است که در میان پایه و تاج کلاهک، فضای خالی به نحوی آزاد است که امکان ورود پرندگان و جانوران وجود دارد؛ از این رو برای جلوگیری از خطرات احتمالی، این فاصله معمولا با فنس‌های مناسب پوشانده می‌شود.

کلاهک دودکش طرح آلمانی

این نوع کلاهک با کاربری صنعتی در کارخانه‌های مواد غذایی، آراد و گندم استفاده می‌شود. این نوع کلاهک به نحوی طراحی شده است که از ورود هرگونه مواد خارجی از قبیل گردوغبار، ریزگرد، آب باران، برف و حتی نفوذ رطوبت به درون مسیر دودکش جلو گیری می‌کند. متریال به کار رفته در این نوع کلاهک معمولا، ورق گالوانیزه است؛ اما می‌توان آن را در انواع آلیاژ‌های دیگر نیز سفارش داد. ضخامت ورق مصرفی نیز با توجه به قطر و کاربرد آن متفاوت است؛ اما به طور کلی هر چه قطر کلاهک بیشتر باشد، ضخامت ورقه آن نیز بیشتر است. همچنین، در بالای کلاهک از فنس یا توری برای جلوگیری از لانه کردن پرندگان استفاده می‌شود.

کلاهک گردان

این نوع کلاهک، با کاربری تهویه هوای نامطبوع بیشتر در در کارخانه‌ها، فروشگاه و سرویس بهداشتی استفاده می‌شود. کلاهک گردان، دارای یک صفحه مدور با تعداد زیادی پره است که با وزش باد به حرکت در می‌آید. همچنین، ساختار آن به نحوی است که از ورود حیوانات و اشیا خارجی جلوگیری می‌شود و نسبت به فرسایش و خوردگی نیز مقاوم است. این کلاهک به آسانی نصب می‌شود ودر مصرف انرژی صرفه جویی می‌کند. لازم به ذکر است کلاهک گردان، در انواع دودکش‌ها وسیستم‌های هوارسانی قابل استفاده است و مکش قوی را ایجاد می‌کند.

از دیگر انواع کلاهک دودکش می‌توان به کلاهک T دودکش، کلاهک دودکش زانویی با زاویه بسته و کلاهک دودکش با پوشش نیم گرد اشاره کرد. اگر نگران انتخاب خود از میان طیف گسترده کلاهک هستید، می‌توانید از مشاوره افراد متخصص بهره‌مند شوید.

انواع کلاهک دودکش متناسب با کاربری بنا

با توجه به نوع کاربری بنا، دودکش‌های متنوعی قابل استفاده هستند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

کلاهک دودکش موتور خانه

در کارگاه‌های صنعتی، انتخاب دودکش و کلاهک مناسب آن به منظور خروج گاز‌های سمی بسیار حائز اهمیت است. در این انتخاب، مهم‌ترین فاکتور‌های که باید به طور دقیق بررسی شوند، شامل موارد زیر است:

• میزان حرارت مشعل موتورخانه
• نوع سوخت مصرفی
• اندازه دهانه خروجی گازهای سمی

لازم به ذکر است آلیاژ مورد استفاده در ساخت لوله این دودکش‌ها، اغلب از نوع ورق گالوانیزه، فولاد یا بتن است. دودکش موتورخانه‌ها به نحوی نصب می‌شود که اکثر مسیر به صورت عمودی قرار گیرد و فقط در صورت ضرورت از زانو، تبدیل و سه راهی استفاده می‌گردد. باید توجه داشت که انتخاب کلاهک دودکش با فرم و متریال مناسب نیز بسیار ضروری است. همچنین، کلاهک باید از نظر اندازه، آلیاژ، فرم مناسب سیستم دودکش موتور خانه باشد. این کلاهک باید حداقل در ارتفاع یک متری از سطح بام نصب شود. از جمله کلاهک‌های پرکاربرد در سیستم دودکش موتورخانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کلاهک دودکش پره‌ای موتورخانه
• کلاهک دودکش H موتورخانه
• کلاهک دودکش ژاپنی یا کلبه‌ای موتورخانه

 

کلاهک دودکش صنعتی

کلاهک دودکش‌های صنعتی، با توجه به حرارات بالا و تنوع گازهای بسیار سمی، از نظر متریال و ضخامت ورقه ساخت، با دیگر کلاهک‌ها متفاوت هستند. همچنین، در سیستم دودکش‌های صنعتی به منظور افزایش راندمان گازهای خروجی و تهویه جریان هوا باید از یکی از مدل‌های زیر استفاده شود:

• کلاهک H
• کلاهک پره‌ای

کلاهک گردان